Eski – Spektakl Marty Wiśniewskiej w ramach „Teatru na faktach”
„Dziewczyny, kupiłam sobie taką obcisłą kieckę, czy osobie ze skoliozą wypada w takiej wyjść?”. Dziewczyny ze skoliozą nie noszą obcisłych ubrań i takich z odkrytymi plecami. Dziewczyny ze skoliozą zazwyczaj mają długie włosy, żeby zakryć plecy, kręgosłup. Kręgosłup może być „prosty jak struna” albo „krzywy jak paragraf”. Dziewczyny ze skoliozą noszą plastikowe albo metalowe gorsety, ściągając je tylko do kąpieli, bo nawet w nich śpią. A przecież kobiety już od dawna nie chodzą w gorsetach. Są gorsze sytuacje? Są. Ale wyobraź sobie, że przez 24 godziny na dobę jest Ci niewygodnie. Albo że za każdym razem, kiedy odkryjesz plecy i zwiążesz włosy na plaży, przeżywasz kolejny coming out.
Ciało mają wszyscy i wszyscy przeżywają je na swój sposób. Ciało w skoliozie to specyficzne doświadczenie, które można uprościć do powiedzenia „tu mam mniej, a tu mam więcej”. I tyle. Pewnie każde ciało ma coś takiego. Kanon piękna powoduje jednak, że „mniej i więcej” staje się małym, dużym lub ogromnym problemem. I choć ruchy body positive czy body neutral stają się coraz bardziej rozpoznawalne, dziewczyny ze skoliozą nadal żyją w rzeczywistości pełnej ograniczeń, nakładanych od zewnątrz i wewnątrz. Przeżywanie skoliozy u każdej bohaterki spektaklu, wiąże się z poczuciem samotności i obcości. Nie ma społeczności osób ze skrzywieniem kręgosłupa. Ile razy widziałxś osoby z odkrytym garbem na ulicy? Ile razy spotkałxś kogoś w plastikowym gorsecie ortopedycznym? I dlatego wydaje się, że jest się jedynym na świecie.
Głównym tematem spektaklu jest ciało w skoliozie. Scenariusz powstał na podstawie rozmów z kobietami posiadającymi skrzywienie boczne kręgosłupa, a także z innymi osobami, które również są pośrednio zaangażowane w ich terapię – z rodzicami, lekarzami, fizjoterapeutami. Choć historie związane ze skoliozą bohaterek mają różne oblicza, tak samo jak różne są ich skrzywienia, można odnaleźć w ich opowieściach wspólne elementy. Dotyczą one zarówno procesów terapeutycznych, jak i odczuć i emocji związanych z doświadczaniem ciała w skoliozie. Garb noszony na plecach bohaterek to w spektaklu metafora ciężaru doświadczeń związanego z chorowaniem. Choć słowa dotyczą konkretnie ciała w skoliozie, spektakl opowiada o ciele w ogóle – o uniwersalnej formie, w którą każdy i każda z nas jest „spakowany”, i z którą każdy i każda z nas musi się mierzyć, bez możliwości wyboru.
Scenariusz, reżyseria: Marta Wiśniewska
Scenografia, projekcje: Marta Czujowska
Muzyka: Magdalena Gorwa
Konsultacje ruchowe: Aleksandra Nowakowska
Reżyseria świateł: Grzegorz Kołodziej
Obsada premierowa: aktorki Wrocławskiego Teatru Pantomimy: Agnieszka Charkot, Izabela Cześniewicz, Sandra Kromer-Gorzelewska, Agnieszka Kulińska
Obsada: aktorki Teatru im. Stefana Batorego: Karolina Biedroń-Federowicz, Żaneta Górecka, Michalina Hanzel, Katarzyna Hora
Premiera: 25 czerwca 2021
Czas trwania: 75 min
Fot. Filip Wierzbicki
Marta Wiśniewska jest absolwentką reżyserii na Wydziale Lalkarskim w Akademii Sztuk Teatralnych w Krakowie Filia we Wrocławiu. Uczestniczka kursów: „Teatr – sztuka społeczna” oraz „Teatr na faktach” w Instytucie Grotowskiego we Wrocławiu. Współzałożycielka i aktorka Teatru im. Stefana Batorego, który zdobył wiele nagród na ogólnopolskich festiwalach teatralnych. Współzałożycielka fundacji #wszytskierodzajeteatru. Instruktorka teatralna w stowarzyszeniu Teatrowo. Asystentka reżyserki Martyny Majewskiej przy spektaklu „SŁABY ROK” – dyplomie studentów AST 2019.
Magdalena Gorwa jest absolwentką studiów magisterskich na kierunku kompozycja i teoria muzyki w Akademii Muzycznej we Wrocławiu. Od 2019 roku należy do Koła Młodych Związku Kompozytorów Polskich, a także do Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Stypendystka Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu oraz Prezydenta Miasta Wrocławia. Brała udział w wielu kursach kompozytorskich m.in. prowadzonych przez Marka Andre, Johannesa Kreidlera, Juste Janulyte i Martę Ptaszyńską. Od początku studiów współpracuje ze środowiskiem teatralnym. Tworzy również elektroniczną muzykę eksperymentalną, w tym projekty audiowizualne wraz ze studentami Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu.
Marta Czujowska to absolwentka Liceum Plastycznego we Wrocławiu. Studentka V roku scenografii w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Brała udział w wystawach: „Wysiłek Syzyfa” w Centrum Spotkania Kultur, Lublin 2019, „PQ Studio – Common Design” Praga 2019 oraz „Zmiana ustawienia. Polska scenografia teatralna i społeczna XX i XXI wieku” w Zachęcie, Narodowej Galerii Sztuki, Warszawa 2019–2020. Jako scenografka pracowała przy egzaminach na Wydziale Lalkarskim w AST we Wrocławiu m.in. przy „Śmierć Człowieka-Wiewiórki” (reż. Robert Traczyk, 2020) a także „No Fiction?” – spektaklu realizowanym w ramach Przegądu Kultury Studenckiej w Czasoprzestrzeni we Wrocławiu (reż. Magdalena Młynarczyk, 2020–2021). Od 2021 instruktorka warsztatów o tematyce plastyczno-teatralnej.
Aleksandra Nowakowska to absolwentka Wydziału Teatru Tańca w Bytomiu. Doświadczenie zdobywała w Teatrze Barakah w Krakowie, Teatrze Małym w Tychach i rezydencjach Ośrodka Praktyk Teatralnych Gardzienice. Uczestniczka rezydencji Gdańskiego Festiwalu Tańca oraz projektu „Teatr na faktach” Instytutu Grotowskiego. Interesuje się holistycznymi technikami pracy z ciałem i etnografią.
Grzegorz Kołodziej jest od lat związany z estradą. Realizator światła Teatru Muzycznego Capitol we Wrocławiu. Wcześniej realizator światła Opery Wrocławskiej. Jako reżyser świateł pracował przy egzaminach na Wydziale Lalkarskim w Akademii Sztuk Teatralnych we Wrocławiu, m.in. przy spektaklach „Król Edyp” (reż. Katarzyna Hora) i „W beczce chowany” (reż. Anna Wolszczak). Posiada szerokie doświadczenie w realizacji świateł, od małych form po superwidowiska operowe.
Spektakl dofinansowano ze środków Krajowej Izby Fizjoterapeutów.
Współpraca: Fundacja #wszystkierodzajeteatru
Organizator:
Instytut im. Jerzego Grotowskiego
Współorganizacja:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Projekt współfinansowany z budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego
