Andrzej Tobis A–Z (10 lat po premierze) Galeria FOTO-GEN we Wrocławiu
Wystawy
A–Z (10 lat po premierze) będzie synkretyczną prezentacją trwającego od 2006 roku cyklu Andrzeja Tobisa A–Z (Gabloty edukacyjne), w której połączone zostaną wszystkie dotychczasowe sposoby jego funkcjonowania: układ alfabetyczny (słownikowy), synteza całości ułożona w osobisty opis świata, gabloty w układzie kategorii subiektywnych.
Projekt A–Z trwa od ponad dziesięciu lat, a inspiracją do jego rozpoczęcia był słownik Bildwörterbuch Deutsch und Polnisch (Słownik ilustrowany języka niemieckiego i polskiego), wydany w 1954 roku w Niemieckiej Republice Demokratycznej. Jak każdy tego typu słownik, był on próbą holistycznego opisania świata. Niektóre użyte w nim kategorie są z dzisiejszego punktu widzenia zaskakujące lub zupełnie zdezaktualizowane, brzmią absurdalnie, są intrygującym świadectwem minionej epoki. Translatorskie błędy i archaizmy dodatkowo wzmagają poczucie zawieszenia funkcjonalności i sensu oryginalnego Słownika.
Praca Andrzeja Tobisa podporządkowana jest kilku zasadom. Zdjęcia mogą być wykonane tylko na terenie Polski, napotkane osoby lub obiekty/okoliczności nie mogą być aranżowane, a postać końcowa (nieprzetworzona fotografia) opatrzona jest oryginalnym polskim i niemieckim hasłem, z sygnaturą zaczerpniętą z indeksu oryginalnego Słownika.
Do tej pory artysta odnalazł wizualne reprezentacje dla ponad 700 haseł (słownik zawiera kilkanaście tysięcy definicji). Taka liczba fotografii stworzyła w całym swym zbiorze rodzaj „języka”, gdzie każda praca jest pojedynczym słowem-pojęciem, a w wyniku zestawienia tak powstałych „słów” pojawia się możliwość tworzenia wizualno-językowych metafor.
A–Z to złożony, subiektywny obraz rzeczywistości, podróż oparta na intuicji i podążaniu za przypadkiem, podczas której obiegowe prawdy i standardowe znaczenia zwodzone są przez podmiotowe, indywidualne „czytanie” przestrzeni. Hasła z oryginalnego słownika pełnią funkcję ważnego impulsu oraz wstępnego narzędzia do rozpoznana terenu i intuicyjnej kreacji. Całość działania koncentruje się bowiem na odsłanianiu sensów, ukrytych pod skostniałym systemem narzuconej retoryki języka.
W procesie klasyfikacji językowej każdy obiekt czy sytuacja staje się żywym organizmem, odsłaniającym mnogość swoich znaczeń. Z jednej strony katalogujemy świat, z drugiej zaś – zniekształcamy obrazy czasu i miejsca, nakładając na nie klisze swojej osobowości: prywatnych wspomnień, sentymentów. Fotografie Andrzeja Tobisa to indywidualne, wieloznaczne byty, które w towarzystwie kolejnych układają się w nieskończone ciągi znaczeniowe. Całość pracy to rodzaj złożonego „organizmu” językowego, namnażającego swoje treści w zależności od kontekstu, sąsiedztwa i miejsca prezentacji.
To właśnie język jest kluczem do interpretacji cyklu A–Z Andrzeja Tobisa, kompulsywnej i niekończącej się opowieści o świecie i jego wielowarstwowości, o obiektach i przestrzeniach niedookreślonych, niejednoznacznych. Artysta gra z obrazem, symbolem, zagadką, ale dowcip zawsze podbudowany jest jego wrażliwością, wnikliwością, czasem obserwacją socjologiczną. W fotografiach Tobisa odnajdujemy rozpoznawalne cienie minionej epoki – jedne trwają wbrew zdrowemu rozsądkowi, inne powoli rozpływają się we współczesności. Z drugiej strony, świat ten jawi się jak zainscenizowana, nierealna przestrzeń zdarzeń, celowo stworzona z absurdalnych zestawień. Świadomość braku ingerencji artysty w napotkane sytuacje sprawia jednak, że śmiech i dowcip zmieniają się w gorzką konstatację.
Współpraca kuratorska | curatorial cooperation: Agnieszka Chodysz-Foryś Organizator| Organizer: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu — Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego Centre for Cultur and Art in Wrocław — Cultural Institution by the Government of the Lower Silesian Region Mecenat | Patronage: Cezary Przybylski — Marszałek Województwa Dolnośląskiego | Marshal of the Lower Silesian Region Projekt dofinansowany jest ze środków Samorządu Województwa Dolnośląskiego | The project is subsidized by the Government of the Lower Silesia Region Patroni medialni | Media Patrons: Magazyn Szum, doc! photo magazine, Fotoblogia.pl, miesięcznik Odra, DOKiS.pl, TVP 3 Wrocław, Radio Wrocław, Radio Wrocław Kultura, Radio Ram
