Eroica

„Dla jednych to Napoleon, dla innych Aleksander Wielki, a dla mnie po prostu »Allegro con brio«” – mawiał o pierwszej części Eroiki legendarny dyrygent Arturo Toscanini. Choć historia tej kompozycji jest niezwykle ciekawa, to jednak najważniejsza jest w niej muzyka, która zdobywa serca słuchaczy od ponad dwustu lat.

„Jestem gotów dopłacić krajcara, żeby się to nareszcie skończyło” – takie słowa, wedle anegdoty Carla Czernego, można było usłyszeć wśród publiczności podczas prawykonania III Symfonii Beethovena. I choć to najpewniej plotka, to z jednym musimy się zgodzić – ówczesna publiczność (a był to rok 1805) nie była przyzwyczajona do utworów trwających niemal godzinę – symfonie Haydna zamykały się zazwyczaj w trzydziestu minutach! Mimo znużenia niektórych słuchaczy krytycy byli jednak zgodni i uznali symfonię kompozytora za kolejny przejaw jego oryginalności. Zresztą do dziś krąży nieco złośliwe przekonanie o tym, że to Eroica powinna być nazywana „pierwszą symfonią” – dopiero tym utworem Beethoven wprowadza do świata muzyki symfonicznej prawdziwą rewolucję. Jego nowatorskie podejście do brzmienia orkiestry i tradycyjnych sposobów komponowania naprawdę mogło ówczesną publiczność przyprawić o zawrót głowy!

Zanim jednak w drugiej części koncertu zabrzmi słynna Eroica usłyszymy najbardziej znaną kompozycję Samuela Barbera, jaką jest Adagio na smyczki, oraz utwór Shizue Josepha Swensena, amerykańskiego twórcy muzyki współczesnej. Jego dzieło jest przeznaczone na orkiestrę i rzadko spotykany w europejskich salach koncertowych japoński instrument ludowy – shakuhachi (jest to flet wykonany z bambusa). Instrument ten od stuleci towarzyszy buddyjskim medytacjom. W latach 80. XX zainteresował Gunnara Lindera, który specjalnie wyruszył do Japonii, by nauczyć się gry na shakuhachi. Dziś osiągnął już poziom mistrzowski, co z pewnością udowodni słuchaczom.