Lech czy złoty? „Waluta Niepodległej” w Muzeum Papiernictwa - [Duszniki- Zdrój]

Gdyby Sejm Ustawodawczy nie zmienił dekretu Józefa Piłsudskiego być do może do dziś płacilibyśmy „lechami”, a nie złotówkami. O tych i innych ciekawostkach opowiada najnowsza ekspozycja Muzeum Papiernictwa „Waluta Niepodległej”. Wystawa prezentuje pieniądze II Rzeczypospolitej, od 1918 do 1939 r. W listopadzie i grudniu obejrzeć ją można od wtorku do niedzieli (z wyj. 1 XI i 11-12 XI oraz Świąt Bożego Narodzenia), od 9.00 do 15.00.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, utrzymano w obiegu „marki polskie” jako pieniądz tymczasowy. Ich szata graficzna przypominała wcześniejsze emisje niemieckie, co było spowodowane pilną potrzebą druku polskich pieniędzy papierowych. Pierwszym banknotem z tej serii było 500 marek polskich, dostępne na wystawie w dusznickim Muzeum.

 Jednocześnie z ich emisją trwały dyskusje nad nazwą nowej waluty. 5 lutego 1919 dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego wprowadzono tzw. „lecha”. Żywot tej jednostki monetarnej zakończył się jednak po 23 dniach, kiedy to Sejm Ustawodawczy uchylił dekret i wprowadził „złotego”. Lech zaistniał zatem tylko teoretycznie. Nie wybito ani jednej monety, nie wydrukowano też ani jednego banknotu o tej nazwie. A i na pierwsze złotówki trzeba było poczekać do czasu słynnej reformy Władysława Grabskiego z 1924 r. Wybrane nominały pierwszych banknotów złotowych zaprezentowały zostały na wystawie „Waluta Niepodległej”.

Na ekspozycji obejrzeć można także, zdaniem wielu kolekcjonerów, najpiękniejszy polski banknot,  100 złotych z 1932 r. Pieniądz zaprojektowany został przez Józefa Mehoffera, wybitnego malarza okresu Młodej Polski. Na jego awersie, widnieje podobizna ks. Józefa Poniatowskiego. Rewers przedstawia dąb, symbol siły i długiego trwania oraz dwie postaci alegoryczne, Hermesa i Fortunę. W znaku wodnym odnaleźć można wizerunek królowej Jadwigi.

Wystawa uzupełniona została o stroje, nawiązujące do epoki dwudziestolecia międzywojennego oraz archiwalne materiały filmowe, obrazujące życie codzienne tamtego okresu. Dla miłośników układanek przygotowane zostały puzzle magnetyczne wybranych banknotów II RP. Jest wśród nich „mehofferowska setka”.

Wystawa powstała w oparciu o zbiory: Muzeum Papiernictwa w Dusznikach Zdroju, Muzeum w Chorzowie, Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi, Centralnego Muzeum Włókiennictwa w Łodzi, Muzeum Tkactwa w Kamiennej Górze, Archiwum Narodowego w Krakowie, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Książąt Lubomirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocławiu oraz Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Ekspozycja zorganizowana została w ramach Jubileuszu 50-lecia Muzeum Papiernictwa (1968–2018) pod patronatem honorowym ministra kultury i dziedzictwa narodowego, marszałka województwa dolnośląskiego, prezesa Polskiej Organizacji Turystycznej oraz Dolnośląskiej Organizacji Turystycznej. Sponsorem wystawy jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych S.A.

Dofinansowana została ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach Programu Kultura – Interwencje 2018. EtnoPolska. Wpisuje się w obchody 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.