Jan Nowak Jeziorański: Biografia opowiadana [ODRA]

Jan Nowak Jeziorański: Biografia opowiadana. Wybór cytatów i redakcja Mateusz Palka i Mariusz Urbanek, s. 240.

Jan Nowak-Jeziorański należy do postaci, o których pisanie jest obarczone wielkim ciężarem odpowiedzialności. Nie tylko dlatego, że chodzi o postać wybitną, ale także dlatego, że opowieść o Kurierze z Warszawy musi dorównać jego charyzmie, a jednocześnie balansować pomiędzy obiektywną oceną i naturalną tendencją do idealizowania człowieka, który dla wielu jest już legendą. Biografia opowiadana dzięki swojej wyjątkowej formie, na którą składa się mozaika wspomnień i anegdot blisko stu osób w ten czy inny sposób z Nowakiem związanych, nie tylko unosi ten ciężar, ale czyni go lżejszym i przyjemnym, tworząc wielowymiarowy portret człowieka, którego życie było bezustanną misją. Walką nie o poklask i sławę, ale o demokratyczne wartości, niepodległość kraju i prawdę. 
Jedno z pierwszych świadectw należy do Ryszarda Matuszewskiego, szkolnego kolegi, późniejszego historyka i krytyka literatury: Pamiętam jak, w którejś klasie na przedostatni okres złapał osiem dwój. Jego przejście do następnej klasy pozostawało pod dużym znakiem zapytania. Charakterystyczne jest jednak to, że się z tej niełatwej sytuacji zwycięsko wykaraskał i nie powtarzał klasy. Robił na mnie zawsze wrażenie chłopca bystrego, reagującego na świat żywym zaciekawieniem, lecz nieco roztargnionego. Pobudliwego, lecz niekiedy z pewnym trudem osiągającego ten stan koncentracji umysłu, który zapewnia skuteczność działania. Po prostu był dość typowym nerwowcem, nie zawsze panującym nad swymi odruchami. Nie było więc od początku takie oczywiste, że młody Zdziś (prawdziwe imię Jeziorańskiego) zostanie bohaterem. Jego pokolenie nie miało wyboru, było jak piórko popychane podmuchami nieprzychylnej historii. Wydaje się, że przynależność Jeziorańskiego do Polskiego Państwa Podziemnego i jego w nim działalność miała znaczący wpływ na późniejszy sposób kierowania Radiem Wolna Europa w czasie emigracji. Zarzucano mu żołnierską dyktaturę; był surowym i nieznoszącym sprzeciwu szefem. Były pracownik RWE John Adams tak relacjonuje „radę”, którą otrzymał od kolegi z zespołu, Dzierżanowskiego: John, chcę ci coś powiedzieć. Jest jedna zasada, o której musisz pamiętać pracując w wolnej Europie – postępuj tak, aby Jan Nowak był zadowolony. W przeciwnym wypadku jesteś bez szans. Upór w dążeniu do celu, pewność siebie, a także niezwykła umiejętność wyczuwania talentów i zdolności u innych ludzi, pozwoliła Kurierowi z Warszawy zbudować zespół profesjonalistów, którym kierował przez ćwierć wieku z niezmiennym zaangażowaniem i poczuciem misji. To był naprawdę niezwykły człowiek, który na każdym wywierał ogromne wrażenie. Potem poznałem go lepiej – czasem czerwieniał, wrzeszczał, darł się, tupał nogami. Ale to był wizjoner, niesamowicie urokliwy, miał też nieprawdopodobne poczucie sprawiedliwości. Na starość zyskał dodatkowo to, czego wcześniej nie miał, czyli poczucie humoru– wspomina Janusz Marchwiński. Nowak po „odejściu” ze stanowiska dyrektora Wolnej Europy do końca życia poświęcił się walce o sprawy Polski, był wielkim zwolennikiem wejścia naszego kraju do NATO, a kiedy to się stało, jak twierdzi Bartosz Węglarczyk, (...) płakał z radości. Później często wracał do tej chwili. To był najwspanialszy moment mojego życia – mówił. W osiem miesięcy po wejściu Polski do UE, za którym głosował z samego rana, mimo nie najlepszej już formy – zmarł spełniony i spokojny o przyszłość zjednoczonej z Europą Polski.
Wydana w setną rocznicę urodzin Biografia opowiadana jest  pięknie i bogato ilustrowaną publikacją o jednej z najważniejszych postaci w historii naszego kraju, książką która w rzeczywistości pozbawionej autorytetu naprawdę krzepi. Fragmenty wspomnień, anegdot i opinie o Janie Nowaku-Jeziorańskim, zebrane w wyjątkowo trafnym wyborze Urbanka i Palki, pomimo swojej autonomii, tworzą spójną, chronologiczną całość. To cenny zbiór opinii i myśli wielu osób, takich jak m.in.: Władysław Bartoszewski, Adam Michnik, Stefan Kisielewski, Teresa Torańska czy Jan Kott.  

Iza Jóźwik

----

Źródło: Miesięcznik Odra

Miesięcznik Odra jest dostępny w Empikach, wybranych kioskach RUCHu oraz w Dolnośląskim Centrum Informacji Kulturalnej, gdzie Odrę można nabyć w promocyjnej cenie 8 zł, natomiast archiwalne numery.

Best Replica Watches