Poświęcenie hetmana

„Zawartością walizek” jest niezliczona ilość zapisanych kartek, które odczytywane w jakiejkolwiek konfiguracji, opowiadają spójną historię. W „Pogańskiej apokalipsie” poznajemy przyczyny świeżo dokonanej zbrodni, a „Flora, czyli groza metropolii” przestrzega nas przed własnymi pragnieniami. U Grendela wszystko zdaje się mieć swoją cenę. Hetman poświęca się, wolność smakuje goryczą, a po snach erotycznych powstają luki w pamięci.  

Tytułowe „Poświęcenie hetmana” to historia mistrza szachowego, który w brutalny sposób dowiaduje się tego, że życie tak naprawdę pozbawione jest logiki. Nie jest rozgrywką, którą można kontrolować, a tego, co nam się przydarza nie sposób analizować, bowiem najczęściej opiera się to prawom czystej logiki. Podobny przekaz płynie ze wszystkich opowiadań Grendela, w których bohaterowie stają przed trudnym zadaniem zrozumienia siebie i otaczającej ich rzeczywistości, najczęściej ponosząc przy tym porażkę. Węgier bawi się z czytelnikami, tak naprawdę nie wyjaśniając im tego, czy bytem, który powinni obwiniać za ten szereg niepowodzeń jest antyczne fatum, przypadek, czy sam człowiek.

Opowiadania Grendela nie poddają się generalizacji, uciekają prostej kategoryzacji. Mnóstwo w nich fantastycznych wizji, balansujących na granicy rzeczywistości i fantazji wydarzeń, surrealizmu i oniryzmu, któremu wprost poświęcone zostały cztery ostatnie opowiadania. Węgierski pisarz konfrontuje nas z inną rzeczywistością, stawiając swoich bohaterów w niejednoznacznych, osobliwych sytuacjach, nie pozwalających się zaszufladkować.  Minimalizm językowy, oszczędne opisy fabuły, brak rozbudowanych opisów miejsc akcji – to znaki charakterystyczne autora. Podobnie jak umiejętność rejestrowania rzeczywistości, która prostą linię ludzkiego życia odkształca w zadziwiający sposób. 

Lajos Grendel

Przekł. Miłosz Waligórski

Biuro Literackie 

Wrocław 2014

Fragmenty książki dostępne są: tutaj.